Περί φαντασίας, γνώσης, λογικής και επιστήμης

 Hρήση του Αϊνστάιν, «Η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση», που εμφανίζεται τακτικά στα «Της ημέρας» στην «Αλήθεια» χρήζει προσεκτικής εξέτασης και σωστής επεξήγησης. Ένα από τα πολλά σπουδαία (που δηλαδή όλοι που επιθυμούν να αποκ α λ ο ύ ν τ α ι μορφωμένοι πρέπει να τα σπουδάσουν) θέματα που δεν έχω διδαχθεί ποτέ (και πάλιν τα κενά παιδείας!), αλλά ο ίδιος ανακάλυψα, είναι και το εξής:

Οι πλείστες, αν όχι όλες, λέξεις (οι ίδιες ή ετυμολογικά παραπλήσιες) που αναφέρονται στα θέματα της όρασης, αναφέρονται επίσης και στα θέματα της νόησης. Αυτό σίγουρα συμβαίνει στην ελληνική και αγγλική, γλώσσες που γνωρίζω αρκετά καλά, και υποθέτω και σε άλλες (αν όχι όλες τις) γλώσσες: όραση και όραμα, ενόραση / θωρώ και θεωρώ / βλέπω και (προ-)βλέπω / παρατηρώ και παρατηρώ / κοιτάζω και κοιτάζω / είδα και οίδα, ιδέα / φάση και (πρό-)φάση / φαίνομαι και φαντάζομαι, φαντασία, φάντασμα / see και see / view και view / vision και vision / vista και vista / observe και observe / image και imagine / appear και apparition / spectrum και spectre / phenomenon και phantom / spectate και speculate, σπεκουλαδόρος... Στην αγγλική γλώσσα υπάρχει και η φράση «the mind’s eye» που βλέπει «mental images».

Οι λέξεις λοιπόν «φαινόμενο» και «φαντασία» είναι μεν ετυμολογικά συγγενικές, ωστόσο χρειάζεται απόλυτη προσοχή για να κατανοήσουμε και να αποσαφηνίσουμε τις διαφορετικές τους σημασίες και κρίσιμους ρόλους στην επιστημονική μέθοδο. Πρώτα διορθώνουμε τη γνωστή (αλλά ανακριβή) φράση, «τα φαινόμενα απατούν», με τη σωστή φράση, «μερικά φαινόμενα ενίοτε απατούν», και προσθέτουμε ότι είναι η φαντασίες ΠΑΡΑ ΠΟΛΛΩΝ (υποτίθεται επιστημόνων) που κατά κανόνα πιο συχνά και πιο πολύ (αυτ-)απατούν! Αυτό συμβαίνει επειδή η πραγματικότητα είναι ΜΙΑ ενώ τα δημιουργήματα της φαντασίας είναι ΑΠΕΙΡΑ και έτσι είναι απαραίτητο να προσδιοριστεί προσεκτικά το ΕΝΑ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟ δημιούργημα της φαντασίας που ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, κάτι που συχνά ΔΕΝ είναι εύκολο. Χειρότερα... Για να επιδείξουμε τα χειρότερα αυτής της υπόθεσης, επικαλούμαστε τη σοφία του μακαριστού τώρα Αλέκου Κωνσταντινίδη. Ο Αλέκος Κωνσταντινίδης λοιπόν έχει ορθώς τιμηθεί για τα πολλά αξιόλογα και αξιέπαινα προτερήματα, αρετές και έργα του. Το παρόν σημείωμα επιχειρεί να αναδείξει ακόμα ένα σπουδαίο (και με παγκόσμια εμβέλεια!) στοιχείο στο έργο του Αλέκου Κωνσταντινίδη. 

Συγκεκριμένα, στην καθημερινή στήλη του στην «Αλήθεια» της 09.01.2021 με τίτλο «Οι εξελίξεις του κυπριακού και η σημασία της λέξης εξέλιξη», ο Αλέκος Κωνσταντινίδης εντόπισε και επεσήμανε καίρια «ερωτηματικά για την εξελικτική πορεία του homo sapiens». Από τη δεκαετία του 1970, παρακολουθώ τακτικά τον Τύπο και το ραδιόφωνο της Βρετανίας, και ποτέ δεν πρόσεξα κάτι ανάλογο από τους τακτικούς αρθρογράφους και σχολιαστές, αλλά ούτε και από τα εκατομμύρια που είναι οι υποτιθέμενοι επιστήμονες των βιολογικών και άλλων επιστημών και που ποτέ δεν ανακάλυψαν αυτήν την ενοχλητική αλήθεια! Παραμένοντας στο ίδιο θέμα, παραθέτουμε την εξής αποκαλυπτική παράγραφο από το άρθρο «Ειδήμονες εξ επαγγέλματος» στην «Αλήθεια» της 26.02.2021: 

«Κανένας εξ επαγγέλματος ειδήμων δεν μας προειδοποίησε για την κατάρρευση των Κυπριακών Αερογραμμών, της Λαϊκής Τράπεζας, του Συνεργατισμού και, εν γένει, της οικονομίας μας, της οποίας η καθίζηση αποτελούσε ζήτημα χρόνου. Αλλά μόλις συνέβησαν τα προαναφερθέντα, βγήκαν για να μας εξηγήσουν τα αίτια για τα οποία, προηγουμένως, δεν είχαν βγάλει μιλιά».

Ουκ ολίγα λοιπόν τα επαγγέλματα ειδημόνων που κάθε άλλο παρά ειδήμονες είναι. Σημειωτέον, homo sapiens = wise human = σοφός άνθρωπος. Επομένως, έχουμε αποδείξει ότι homo sapiens είναι ένας εσφαλμένος όρος, που πρέπει να διορθωθεί! Επανερχόμαστε τώρα στο θέμα περί φαντασίας και γνώσης. Χωρίς λοιπόν τα στερεά θεμέλια και της ΣΩΣΤΗΣ γνώσης και της ΟΡΘΗΣ λογικής, είναι σχεδόν σίγουρο πως η φαντασία θα οδηγήσει τους αρρωστημένα φαντασιόπληκτους σε σφάλματα. Έτσι ερμηνεύονται τα πολλά παιδαριώδη σφάλματα του Αϊνστάιν και των ψευδο-ειδημόνων συναδέλφων του, που μου δόθηκε η ευκαιρία να επεξηγήσω με άρθρα μου στην «Αλήθεια» τους τελευταίους δέκα μήνες.