Ο Πλανήτης Ήλιος του Νεύτωνα

«Ο Πλανήτης Ήλιος του Νεύτωνα», ΑΛΗΘΕΙΑ, ΤΕΤΑΡΤΗ 20.5.2020 - ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΥΛΛΟΥ 16.548 - σελ. 16 

Τ ο διαδικαστικά πρώτο και κύριο μάθημα που δίδαξε ο μεγάλος δάσκαλος Αριστοτέλης (και που πρέπει να διδάσκεται παγκοσμίως στα Λύκεια και στα Πανεπιστήμια) είναι το εξής: Όλα όσα μας δίδαξαν οι δάσκαλοί μας να τα μελετήσουμε προσεκτικά και να τα αξιολογήσουμε ενδελεχώς. Όσα είναι σωστά να τα διαφυλάξουμε, να τα βελτιώσουμε, να τα ενισχύσουμε και να τα διδάξουμε. Όσα δεν είναι σωστά να τα παραμερίσουμε και να τα διορθώσουμε. Προφανώς ο Αριστοτέλης δίδαξε αυτό το μάθημα επειδή διαπίστωσε πως οι δικοί του δάσκαλοι τον δίδαξαν κάποια λάθη. Είναι λοιπόν καιρός να εφαρμόσουμε το μάθημα του Αριστοτέλη σε μερικά σοβαρά λάθη του παρόντος που διδάσκονται και στα σχολεία. Σε παιδαγωγικό πρόγραμμα για παιδιά και μαθητές γύρω στις 11.30π.μ. στις 09 05 2020 στο Πρώτο Πρόγραμμα Ραδιοφώνου του ΡΙΚ απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Χρύσανθος Φάκας δήλωσε (όπως διδάσκουν και όλοι οι εκπαιδευτικοί) πως ο Ήλιος είναι αστέρι ενώ ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη κλπ, είναι πλανήτες. Μια πιο σωστή (αλλά όχι απολύτως ακριβής) διατύπωση είναι η εξής: Ο Ήλιος είναι απλανής αστέρας ενώ ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη κλπ, είναι πλανήτες αστέρες. Κι’ αυτό (το ότι η λέξη «πλανήτης» είναι επίθετο που παίρνει τη θέση ουσιαστικού) πρέπει να διδάσκεται όχι μόνο στα επιστημονικά μαθήματα (αστρονομία, γεωγραφία, φυσική) αλλά και στο μάθημα της γλώσσας και γραμματικής και όχι μόνο της ελληνικής (π.χ. στην αγγλική «fixed star» και «planet star»). Εκτός από τους απλανείς αστέρες και τους πλανήτες αστέρες υπάρχουν και οι κομήτες (δηλαδή μαλιαροί) αστέρες και οι διάττοντες αστέρες (shooting stars και, ακριβολογώντας, όλοι είναι αστέρες. Σε ένα από τα πιο σημαντικά συγγράμματα όλων των εποχών, το βιβλίο THE MATHEMATICAL PRINCIPLES OF NATURAL PHILOSOPHY του γνωστού SIR ISAAC NEWTON (1643 - 1727) υπάρχει ένα Section (Υποκεφάλαιο) με τον εντυπωσιακό τίτλο «Planet Sun» δηλαδή «Πλανήτης Ήλιος». Η επεξήγηση του εκπληκτικού αυτού θέματος δεν είναι σκοπός του παρόντος σημειώματος. Είναι όμως χρήσιμο να λεχθούν τα εξής: Ο γράφων, με πτυχίο και μεταπτυχιακό στα Φυσικομαθηματικά, δεν διδάχτηκε ποτέ ικανοποιητικά αυτή την καθόλου ασήμαντη πληροφορία. Επίσης, με εκτεταμένες ερευνητικές μελέτες σ’ αυτό το καυτό θέμα από το 1977, δεν εντόπισε ποτέ καμιά επίσημη δημοσίευση που να κατατοπίζει τους εκπαιδευτικούς και το κοινό. Για όσους μπορεί να νομίσουν πως η πλάνηση του Πλανήτη Ήλιου είναι μικρή και αμελητέα, ο γράφων επιχειρηματολογεί πως η συγκεκριμένη ασυγχώρητη αμέλεια έχει εμποδίσει εδώ και ενάμιση αιώνα την ανάπτυξη της φυσικής επιστήμης και των σχετικών τεχνολογιών. Δυστυχώς λοιπόν διαπιστώνουμε πως στην επιστήμη εκτός από ευρήματα και ανακαλύψεις συμβαίνουν και (ξε-) χασίματα και (συγ-)καλύψεις. Η μετέπειτα σοφή ρήση του Νεύτωνα, «Truth is the offspring of silence and meditation» («Η [επιστημονική] αλήθεια είναι παράγωγο της σιγής και της μηδίασης»), που πολύ εύστοχα ανέφερε πρόσφατα η κ. Ζήνα Πουλλή στην τακτική στήλη της στον Φιλελεύθερο, έχει πολύ στενή σχέση με το ενδιαφέρον θέμα μας. Σημειωτέον, η εν λόγω σιγή του 17ου αιώνα που βοήθησε τον Νεύτωνα στην ανακάλυψη «Planet Sun» ήταν το αποτέλεσμα του «lockdown» μιας τότε πανδημίας.